Ψάρι Ηραίας - Αρκαδίας

Ἀναζητῶντας τὴν κλεῖδα στίς Πρωινὲς Διαδρομές

Πρωὶ εἶναι καὶ διαβάζω ἀπὸ τὴν ἀρχὴ πάλι -γιὰ δεύτερη φορά-, τὸ βιβλίο τοῦ Werner Heisenberg[1] «Φυσικὴ καὶ Φιλοσοφία». Εἶναι ἀπίστευτος ὁ τρόπος ποὺ αὐτὸς ὁ ἐπιστήμονας παντρεύει τὴν κβαντομηχανικὴ μὲ τὴν ἀρχαία ἑλληνικὴ καὶ προσωκρατικὴ κυρίως πραγματεία. Στὴ θεωρία τῶν κβάντων καὶ τῆς ἀτομικῆς φυσικῆς, ἀναφέρει ἕν τάχει: «Ἡ ἔννοια τοῦ ἀτόμου εἶναι πολὺ παλιότερη ἀπὸ τὴ φυσικὴ ἐπιστήμη τῆς νεότερης ἐποχῆς. Ἔχει τὴν πηγή της στὴν ἀρχαία ἑλληνικὴ φυσικὴ φιλοσοφία καὶ σ’ αὐτὴ τὴν πρώιμη περίοδο ἦταν ἡ κεντρικὴ ἔννοια τοῦ ὑλισμοῦ, ποὺ διδάχθηκε ἀπὸ τὸν Λεύκιππο καὶ τὸν Δημόκριτο. Ἀπὸ τὴν ἄλλη μεριὰ ἡ σύγχρονη ἑρμηνεία τῶν ἀτομικῶν φαινομένων μικρὴ μόνον ὁμοιότητα διατηρεῖ ἀπὸ τὴν πρώιμη ὑλιστικὴ φιλοσοφία. Μπορεῖ μάλιστα νὰ πεῖ κανείς, ἀντίστροφα, πὼς ἡ σύγχρονη ἀτομικὴ φυσικὴ ἔχει ἐκτρέψει τὴ φυσικὴ ἐπιστήμη ἀπὸ τὴν ὑλιστικὴ κατεύθυνση, ποὺ εἶχε πάρει τὸν 19ο αἰῶνα. Γι’ αὐτὸ ἔχει ἐνδιαφέρον νὰ συγκρίνουμε τὴν ἐξέλιξη τῆς ἑλληνικῆς φυσικῆς φιλοσοφίας πρὸς τὴν ἔννοια τοῦ ἀτόμου μὲ τὴ σημερινὴ σημασία αὐτῆς τῆς ἔννοιας στὴ σύγχρονη φυσική».  

Ὄχι μόνο ὁ Werner Heisenberg ἀλλὰ ὅλοι σχεδὸν οἱ σύγχρονοι ἐπιστήμονες -τοῦ 20ου καὶ 21ου αἰῶνα- ὅταν μιλᾶνε γιὰ φυσικὴ καὶ κβαντομηχανική, ἀνατρέχουν στὴ πηγή, δηλαδὴ στοὺς Ἕλληνες προσωκρατικούς. Στὸ σημεῖο αὐτό, ἀναρωτιέμαι ἐμεῖς οἱ Ἕλληνες, τί διδαχτήκαμε ἀπὸ τὴν ἑλληνικὴ παιδεία γιὰ ὅλους αὐτοὺς τοὺς φιλοσόφους ποὺ οἱ «βάρβαροι», ὄχι μόνο τοὺς ἔχουν διαβάσει ὅλους, κυρίως ἔχουν ἐμβαθύνει στὸν Λόγο τους. Τίποτα δὲν διδαχτήκαμε, διότι τὸ πολιτικὸ σύστημα ποὺ ἔχει δημιουργήσει ἕνα παράτυπο καθεστὼς ἀπὸ τὸν θάνατο τοῦ Καποδίστρια κι ἐντεῦθεν, μᾶς θέλει ὄχι μόνο ἀγράμματους ἀλλὰ περισσότερο, μᾶς θέλει ἀποκομμένους ἀπὸ τὴ γνώση τοῦ παρελθόντος.  

Ἀναρωτιέμαι, πόσο διαφορετικὴ θὰ ἦταν ἡ ζωή μας καὶ φυσικὰ ἡ νοοτροπία μας, ἂν εἴχαμε ἐμπλακεῖ ἀπὸ μικροὶ μέσα σὲ αὐτὸ τὸν πλοῦτο τῆς γνώσης πού, τὴν ἐπικαλούμαστε μὲ στόμφο ἀλλὰ ἐντελῶς ἐπιδερμικά, Ἐπὶ τῆς οὐσίας, ἀγνοοῦμε τοὺς προσωκρατικοὺς καὶ μαθαίνουμε γρήγορα καὶ εὔκολα νὰ προσκυνᾶμε λείψανα ἁγίων καὶ ν’ ἀντιμαχόμαστε μέσῳ τῶν ἰδεολογιῶν, θέλοντας ὁ καθένας μας μὲ τὸν τρόπο του νὰ ὑπερισχύσει ἔναντι τοῦ ἄλλου. Οἱ ἔννοιες «γίγνεσθαι», «τοῦ Ἑνὸς» καὶ πόσες ἀκόμα, μᾶς εἶναι ἄγνωστες λέξεις.  

Τὸ πολιτικὸ σύστημα μᾶς ἀπέκοψε ἀπὸ τὴν ἀρχαία ἑλληνικὴ γλῶσσα μὲ τὸ πρόσχημα πὼς εἶναι νεκρή, τὸ πολυτονικὸ σύστημα γραφῆς καταργήθηκε διότι ἀκόνιζε τὸ μυαλό, ὅπου κι ἂν στρέψεις τὴ ματιά σου κυριαρχεῖ ὁ ραγιαδισμὸς ποὺ μᾶς θέλει ὑπηκόους καὶ ὄχι πολῖτες. Κι ἐμεῖς ὅλη αὐτὴ τὴν πτώση καὶ τὴν παρακμή, τὴν δεχτήκαμε σὰν κάτι φυσιολογικὸ ἐνῷ δὲν εἶναι. Εἶναι ἐντελῶς ἄρρωστο νὰ ἀπουσιάζει ἀπὸ τὴ ζωή μας ἡ κριτικὴ σκέψη, αὐτὸ δηλαδὴ τὸ ἐργαλεῖο ποὺ ὀξύνει τὸ μυαλὸ καὶ στὴ θέση της νὰ παίζει κυρίαρχο ρόλο ἡ γνώμη τῶν ἄλλων. Δηλαδὴ ἡ μὴ γνώση.  

Ἕνας, ἢ μᾶλλον, ὁ κύριος λόγος τῆς παγκόσμιας παρακμῆς ποὺ εἶναι διάχυτη στὴ ζωή μας, εἶναι ἡ «κλεῖδα», αὐτή, ποὺ ἀπὸ τὴν ἐποχὴ τοῦ Πυθαγόρα καὶ ὕστερα, σταδιακά, «ἐξαφανίστηκε». Ὅταν ὡριμάσουμε ὡς ἄνθρωποι καί ὡς ἀνθρωπότητα, ἴσως νὰ ἐμφανιστεῖ ἔκ νέου γιὰ νὰ προχωρήσει ἡ ζωὴ πρὸς τὸν πραγματικὸ σκοπό της.

Ἀσφαλῶς καὶ ὁ ἀκραῖος ὑλισμὸς ποὺ διαφεντεύει τὰ πάντα σήμερα, δὲν εἶναι ὁ σκοπὸς ἀλλὰ κάτι ἄλλο, πολὺ πέρα ἀπὸ αὐτόν ...  

Βασίλης Κ. Ἀναστασόπουλος

Η Κυριακή Αναστασοπούλου πορεύεται στα Ηλύσια Πεδία

Σήμερα το πρωί, «έφυγε» πλήρης ημερών η Κυριακή Αναστασοπούλου, σύζυγος του Σπύρου.

Η εξόδιος ακολουθία της εκλιπούσης θα πραγματοποιηθεί το Σάββατο στις 15 Νοεμβρίου και στις 11.00 το πρωί, στον ιερό ναό του Προφήτη Ηλία, στην Αγία Παρασκευή Αττικής.

Η Κυριακή Αναστασοπούλου, το γένος Παπαδάκη, υπήρξε πολύτιμος σύντροφος του αείμνηστου μπάρμπα Σπύρου και πορεύθηκαν με αγάπη στον βίο τους, αποκτώντας τρία παιδιά, την Ντίνα (Κωνσταντίνα), την Άντζελα (Αγγελική) και τον Μάνο (Εμμανουήλ).

Έδωσε και πήρε αγάπη, από τα παιδιά της, τα εγγόνια της, μα και από κάθε άνθρωπο που ερχόταν σε επαφή μαζί της. Υπήρξε άνθρωπος χαμηλών τόνων, έμφυτης ευγένειας, χαρακτηριστικά που έδειχναν την καλή ψυχή της.

Ευτύχησε διότι έζησε τον βίο της εν πλήρει αρμονία, γνώρισε τη χαρά σε όλη της την έκταση, γνώρισε όμως και τη λύπη από την απώλεια του συζύγου της και του εγγονού της, του Χρήστου. Σαν σύζυγος, σαν μάνα, σαν γιαγιά, στάθηκε πολύ ψηλά, τόσο ώστε η απώλειά της να προκαλεί θλίψη και πόνο στους οικείους της, αλλά και σε όλους εμάς που την γνωρίσαμε και νιώσαμε τον ζεστό της λόγο.

Στα παιδιά της Ντίνα - Τάσο, Άντζελα – Βασίλη και Μάνο - Ζαχαρούλα, καθώς και στα εγγόνια της, Φιλιώ, Στεφανία, Σπύρο και Δέσποινα, αλλά και στους οικείους συγγενείς της, εκφράζουμε τα συλλυπητήριά μας.  

Αιωνία της η Μνήμη

Βασίλης Κ. Αναστασόπουλος  

Στη Φωλιά του Χρόνου – ταινία του Αλέξανδρου Παπαηλιού

Εδώ και λίγο καιρό είδα την ταινία/ντοκιμαντέρ του Αλέξανδρου Παπαηλιού, «Η Φωλιά του Χρόνου». Προβλήθηκε για πρώτη φορά το 2015, την εποχή που η κρίση που τσάκισε την Ελλάδα και φτωχοποίησε χιλιάδες Έλληνες, είχε διανύσει τη μισή σχεδόν διαδρομή της.

Το να γυρίζεις μία ταινία με ιδίους πόρους στο διάστημα εκείνο, δεν ήταν απλώς ένας άθλος, ήταν κάτι περισσότερο, μία γροθιά στο σύστημα που είχε στοχοποιήσει όλους σχεδόν τους Έλληνες πολίτες της – που βίωναν μία πολυεπίπεδη κρίση, στην οικονομία, στον πολιτισμό, στο περιβάλλον, στις ανθρώπινες σχέσεις, ένα τεράστιο κοινωνικό πρόβλημα που είχε οδηγήσει τον Έλληνα πολίτη σε αδιέξοδο.

Μέσα σε αυτό το κοινωνικά φορτισμένο πλαίσιο, η Φωλιά του Χρόνου μας δείχνει την πορεία τριών νέων ανθρώπων που αποφάσισαν να εγκαταλείψουν τις ανθρωποφάγες πόλεις και επέλεξαν να δραστηριοποιηθούν στη φύση. Και οι τρείς επιστήμονες, δεν θέλησαν να συμβιβαστούν με τα μαύρα σύννεφα που είχαν απλωθεί στον πεντακάθαρο γαλάζιο ουρανό και τον μόλυναν με την παρουσία και τα «θέλω» τους.

Για τις ενασχολήσεις τους, διάλεξαν τα σπάνια οικοσυστήματα του Έβρου, του Νέστου, το Δέλτα του Αξιού, την Κερκίνη με την λίμνη της, τον κόλπο της Κυπαρισσίας με την Γιάλοβα και την Πύλο, έφτασαν στις Κυκλάδες, διάλεξαν να μελετήσουν τα ορφανά ορυχεία της Λαυρεωτικής.

Ειδικά για την Λαυρεωτική, μία είσοδος σε αυτήν, είναι από το χωριό των Λεγραινών προς την Καμάριζα. Στη διαδρομή αυτή, βλέπεις διάσπαρτα στις άκρες του δρόμου αρχαία λείψανα, κλειστά πηγάδια ορυχείων, κυρίως όμως διακρίνεις την εγκατάλειψη της Πολιτείας. Ο δρόμος αυτής της διαδρομής μπορεί να είναι κακοτράχαλος, μα η περιρρέουσα ατμόσφαιρα είναι γεμάτη από αρχαία αρώματα, από εκκωφαντικές σιωπές, από μία αρμονία που σε καθηλώνει με την αόρατη παρουσία της.

Οι τρείς αυτοί νέοι άνθρωποι που επέλεξαν να ζήσουν στην πραγματικότητα από την ψευδαίσθηση των πόλεων, υμνούν τη φύση, αναστοχάζονται, έχουν αντιληφθεί τον κατήφορο του ανθρώπου που από πολίτης έγινε καταναλωτής, δηλώνουν πλούσιοι -και είναι-, διότι αφαίρεσαν πολλές ανόητες επιθυμίες, νιώθουν πληρότητα όταν αντικρίζουν ένα φλαμίνγκο, έναν αετό, έναν χαμαιλέοντα.

Ο φακός του σκηνοθέτη της ταινίας, του Αλέξανδρου Παπαηλιού, δείχνει έναν αληθινό κόσμο, αυτόν της μη τουριστικής Ελλάδας, έναν αθέατο κόσμο που είναι δίπλα μας, σε κάθε στροφή ενός ορεινού δρόμου, στις εκβολές των ποταμών, στις όχθες των λιμνών, στις στοές των ορυχείων. Ο Αλέξανδρος Παπαηλιού, υμνεί την φύση, και δεν το κάνει πρώτη φορά, είχε προηγηθεί το αριστούργημά του «Πατρίδα είναι η παιδική ηλικία».

Συνοδοιπόροι του σκηνοθέτη στην διαδρομή αυτή της ελληνικής υπαίθρου με τις θαυμαστές ομορφιές της και τα γαλήνια μέρη της, τρείς νέοι άνθρωποι που, επέλεξαν την αλήθεια από το δήθεν, πήρανε τον δρόμο του Ηρακλή, εκείνο τον ανηφορικό και δύσβατο δρόμο. Διότι, μόνο οι δύσκολοι δρόμοι, σφυρηλατούν το πνεύμα, ανοίγουν το μυαλό και κοινωνούν τα δώρα της μάνας φύσης.

Βλέποντας και αυτή την ταινία του Αλέξανδρου Παπαηλιού, νιώθω την ανάγκη να τον ευχαριστήσω που μας δείχνει για ακόμα μία φορά την απλότητα της ζωής, μέσα από τον φακό του.

Arcadians.gr
22.10.2025

Παναγία η Ελοβίτισσα της Ζάτουνας & ο Κτητορικός Κώδικας αυτής

Συγγραφέας-εκδότης: Γεώργιος Παν. Θεοχάρης

Αθήνα 2023, Σχήμα: Β5 (17Χ24), Σελίδες: 102, ISBN: 978-618-84321-4-7, Βιβλιοδεσία: Ραφτό κολλητό

Μέσα στο βιβλίο αυτό, παρουσιάζεται το περιεχόμενο του κτητορικού κώδικα του ναού της Παναγίας της Ελοβίτισσας της Ζάτουνας, ο οποίος καθιερώθηκε στις 15 Αυγούστου 1765, ο οποίος φυλάσσεται στη Βιβλιοθήκη της Δημητσάνας, και ο οποίος έρχεται στο φως της δημοσιότητας πρώτη φορά.

Ο Κώδικας παρουσιάζει μεγάλο ενδιαφέρον και προσφέρει πλούσια και ποικίλα ιστορικά στοιχεία στους ερευνητές. Περιέχει παντός είδους σημειώσεις που αφορούν το ναό της Παναγίας της Ελοβίτισσας, την Ζάτουνα, το σχολείο και τους κατοίκους της, αφού μέσα σε αυτόν συναντάμε πλήθος ονομάτων κατοίκων της Ζάτουνας και μη, πλήθος αντικειμένων του ναού, κινητών και ακινήτων περιουσιακών στοιχείων του, καθώς επίσης και τοπωνύμια της Ζάτουνας και άλλων περιοχών. Επίσης, από τον κώδικα αντλούμε πλήθος λέξεων εκείνης της περιόδου παραγομένων από την τουρκική και την ιταλική γλώσσα.

Όλο το αρχείο σε μορφή PDF.

Arcadians.gr
14.10.2025

Ανέκδοτα περιουσιακά στοιχεία μοναστηριών & εκκλησιών της Γορτυνίας από την απογραφή Grimani (1699-1700)

Συγγραφέας-εκδότης: Γεώργιος Παν. Θεοχάρης

Αθήνα 2022, Σχήμα: Β5 (17Χ24), Σελίδες: 84, ISBN: 978-618-84321-3-0, Βιβλιοδεσία: Ραφτό κολλητό

Μέσα στο βιβλίο αυτό, παρουσιάζονται τα περιουσιακά που είχαν στην ιδιοκτησία τους κατά το έτος 1699 οι Μονές Προδρόμου, Αιμυαλών, Χρυσοπηγής Στεμνίτσας, Φιλοσόφου, Παναγίας Έλοβας Ζάτουνας, Παναγίας Βαλτεσινίκο, Παναγίας Τοπόριστας (Θεόκτιστο), Παναγίας Κερνίτζας, Αγίων Θεοδώρων Νεμνίτζας (Μεθύδριο), Αγίου Δημητρίου Στεμνίτσας, και οι εκκλησίες Στεμνίτσας, Αρκουδορέματος-Χρυσοβιτσίου, Γαρζενίκο (Ελάτη), Μαγουλιάνων, Βυτίνας, Γρανίτζας (Νυμφασία), Λάστας, Τοπόριστας (Θεόκτιστο), Γλανιτζιάς (Μυγδαλιά), Κερπινής, Βαλτεσινίκο, Πιάνας, Δημητσάνας, Παλαιοχωρίου, Δαφνίου, Μάρκου και Ζυγοβιστίου.

Πρόκειται για ανέκδοτα στοιχεία που βλέπουν το φως της δημοσιότητας πρώτη φορά, και προέρχονται από την απογραφή που έκαναν την περίοδο εκείνη οι Βενετοί κατακτητές της Πελοποννήσου, τα αρχεία της οποίας φυλάσσονται στα αρχεία της Βενετίας.

Όλο το αρχείο σε μορφή PDF.

Arcadians.gr
14.10.2025