Ψάρι Ηραίας - Αρκαδίας

Ανασκαφές στην Ηραία - Αλέξανδρος Φιλαδελφεύς

Λεπτομέρειες

Δημοσιεύτηκε στις Κυριακή, 02 Ιουνίου 2013 20:42

Εμφανίσεις: 3142

Ἡ Ἡραία εἶναι γνωστή ἀπό τήν ἐποχή τοῦ Χαλκοῦ - καί στούς Ἀρκαδικούς Μύθους κατέχει σημαντική θέση ἀλλά καί τά εὐρήματα στήν "Μυκηναϊκή" Νεκρόπολη στά Λουτρά δείχνουν μια ἀκμαία φιλήσυχη ἐμπορική πόλη τῆς ὁποίας οἱ πολίτες γνώριζαν να χαίρονται τη ζωή.

      Και στην Κλασική Ἐποχή τά Ἱερά τῆς Ἡραίας ήταν πολύ πλούσια, οἱ Ἡραιᾶτες ἀγαποῦσαν τήν μουσική και τον Ἀθλητισμό - πολλοί αναδείχτηκαν Ὁλυμπιονίκες.  Τοὐλάχιστον δύο ναοί ήταν άφιερωμένοι στον Διόνυσο. (Μέχρι σήμερα στά γύρω χωριά οἱ πολίτες καυχῶνται γιά τό ἐκλεκτό κρασί πού παράγουν). Τα ἀφιερώματα στούς ναούς και οἱ πίνακες πού διακοσμοῦσαν τίς οἰκίες, παραγγέλνονταν σε κορυφαίους καλλιτέχνες τῶν Ἀθηνῶν. Ἕνα τοὐλάχιστον ἀπό αὐτά τά ἀριστουργήματα ἀποτυπώθηκε σε Νόμισμα του 6ου ή 5ου αι.πΧ.

     Ὅταν ὁ Παυσανίας ὁ Περιηγητής ἐπισκέφθηκε τήν Ἀρκαδία, θαύμασε τήν Ἡραία, μέ τούς μεγάλους, πλακόστρωτους δρόμους, κατάφυτους  μέ μυρσίνες. Ἐνῶ οἱ Μελαινεές καί ἡ Γόρτυς κείτονταν σέ ἐρείπια, ἡ Ἡραία ήταν ὀργανωμένη πόλις μέ ἱερά καί κοινωνική ζωή. Ὅμως είναι οι τελευταῖες καλές εἰδήσεις για την πόλη. Ἀπό τότε δέν ἔχουμε στοιχεῖα για την τύχη τῆς .

      Οἱ ἀνασκαφές ἔδειξαν ὅτι κατά τήν Ρωμαϊκή ἐποχή πολλοί πλούσιοι ἔκτιζαν ἐδῶ τίς ἐπαύλεις τους μέ θέα τόν Ἀλφειό ποταμό. Ὅπως ὑποστηρίζει ὁ ἱστορικός Τάσος Γριτσόπουλος, ὅταν οἱ Ἡραιᾶτες δέχτηκαν τον Χριστιανισμό ἵδρυσαν Ναό ἐπ' ὀνόματι τοῦ Ἁγίου Ἰωάννη τοῦ Προδρόμου [ἴσως λόγῳ τοῦ ποταμοῦ και τῶν βαπτίσεων στα νερά του]. Ἔτσι ὁ οἰκισμός πῆρε τό ὄνομα Ἅη - Γιάννης. Γιατί ὅμως μία πόλη σαν την Ἡραία δεν ἀναφέρεται ὡς ἕδρα ἱεραποστολῆς;

      Τόν 12ο αι ἡ περιοχή - μέχρι τα Λουτρά Ἡραίας - κατοικεῖται. Κτίζονται και Ναοί ὅπως ὁ Αη - Γιώργης και η Παναγία. Και ὅπως φαίνεται, οἱ Φράγκοι δεν πείραξαν τους κατοίκους

Οι Ανασκαφές στην Αρχαία Ηραία το 1930

Αρχαιολογικόν Δελτίον 1931 – 1932 σελίδες 57 – 70.

      Στήν κοινότητα  τοῦ ¨Αη - Γιάννη Ἡραίας οἱ ἀγρότες ὅταν ἔσκαβαν στά χωράφια τους ἔβρισκαν μαρμάρινες "εὐμεγέθεις πλάκες". Χρειάστηκε τό ἔμπειρο μάτι καί οἱ γνώσεις τοῦ ἀρχαιολόγου Αλέξανδρου Φιλαδελφέως γιά ν ἀποκαλυφθοῦν   θεμέλια  ἀρχαίων οἰκοδομημάτων.Ὁ Ἀλέξανδρος Φιλαδελφεῦς, «παρακάλεσε τό Ὑπουργεῖο» νά τοῦ δώσει ἄδεια ἀνασκαφῆς στόν χῶρο. Καί τήν 12η Σεπτεμβρίου 1930, ἄρχισε τις ἔρευνες ἀπ' τήν θέση «Παλαιοεκκλησιά»

      Οἱ ἀντίξοες συνθῆκες κάτω ἀπ' τίς ὁποῖες ἐργαζόταν ἡ ἀνασκαφική ὁμάδα, περιγράφονται στό «Ἀρχαιολογικό Δελτίο» : Τόν περισσότερο χρόνο ἐργάζονταν ὑπό βροχή. Συγκοινωνία δέν ὑπῆρχε(«Οὕτε ὁδοί ὑπάρχουσιν οὕτε γέφυραι.. ἡ δι' ἡμιόνων πορεία τυγχάνει κοπιωδεστάτη...»)  Καί ὅταν τελικά ἀποκάλυψαν τά ἀνεκτίμητα εῥήματα, δέν εὕρισκαν χώρο κατάλληλο  γιά τήν φύλαξή τους. Τά παρέδωσαν  στόν Πρόεδρο τῆς Κοινότητος, μέσα σέ «ξύλινο κιβώτιο».

     Η Αρχαιολογική Εταιρεία πρόθυμα μας παραχώρησε σε φωτοτυπία την Αναφορά του Αλεξάνδρου Φιλαδελφέως από τον τόμο του ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟΥ ΔΕΛΤΙΟΥ και την προσφέρουμε στους φίλους επισκέπτες.

Παρατήρηση

      Όπως αναφέρει στη σελίδα 69 ο Αλέξανδρος Φιλαδελφεύς η «σκαφική έρευνα» στην Ηραία κράτησε 45 ημέρες».  Μετά την λήξη συγκέντρωσε όλα «τα μικρά ευρήματα», συνέταξε πρωτόκολλο περιγράφοντάς τα «επακριβώς», τα τοποθέτησε «εντός κιβωτίου μεγάλου» και τα παρέδωσε στον Πρόεδρο της Κοινότητος Αγίου Ιωάννου κ. Ιω. Μιχαλακόπουλο προς φύλαξη διότι το σχολείο του χωριού δεν διέθετε αποθήκη. 

Γιώργος Ιωαννίδης

==============

       Ο Δικτυακός μας τόπος ευχαριστεί τον καθηγητή και αγαπητό φίλο μας Γιώργο Ιωαννίδη από Λυσσαρέα, που μας έδωσε το πολύτιμο αρχείο από την ανασκαφική δραστηριότητα του Αλέξανδρου Φιλαδελφέως στην Ηραία την προπολεμική περίοδο (1931).  Μπορείτε να επισκεφτείτε την σελίδα του εδώ.

Βασίλης Αναστασόπουλος